Nhiễu điện từ các thiết bị điện - điện tử

Ảnh hưởng tới chất lượng thiết bị điện-điện tử

Nhiều năm trở lại đây, thị trường thiết bị điện tử, điện gia dụng tại Việt Nam phát triển rất nhanh chóng. Những sản phẩm như máy giặt, tủ lạnh, điều hòa không khí… có mức giá khá hợp lý và hầu hết các gia đình đều có thể mua và sử dụng.

Tuy nhiên, đây cũng chính là những nguồn nhiễu điện từ có thể gây ảnh hưởng đến thiết bị điện–điện tử khác được sử dụng trong gia đình cũng như ảnh hưởng đến hệ thống điều khiển, xử lý thông tin của các thiết bị điện - điện tử khác được sử dụng trong cùng môi trường như làm sai lệch về kết quả đo lường, ví dụ như máy đo nhịp tim, máy đo huyết áp trong ngành Y tế, các thiết bị điều khiển giám sát...

Theo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng – Bộ Khoa học và Công nghệ, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu của các nhà khoa học thế giới cũng như Việt Nam nêu rõ: Nhiễu điện từ có ảnh hưởng không hề nhỏ đến các thiết bị điện - điện tử khác mà con người sử dụng. Ngày nay, càng nhiều thiết bị điện - điện tử được sử dụng, dẫn đến nguy cơ hoạt động sai do nhiễu điện từ tăng lên. Tại nhiều nước trên thế giới, việc đưa ra quy chuẩn tương thích điện từ (EMC) vào quản lý đối với các thiết bị điện - điện tử là yêu cầu bắt buộc nhằm kiểm soát, loại trừ hoặc hạn chế các nguy cơ có thể xảy ra gây mất an toàn cho hạ tầng cơ sở (mạng thông tin, viễn thông, điều khiển, mạng điện…), cũng như bảo vệ môi trường tài nguyên (dải tần số radio), đồng thời nhằm đảm bảo sự hoạt động ổn định của các thiết bị, phòng tránh các sự cố gây ra do tương tác, can nhiễu quá mức khiến các thiết bị hoạt động sai lệch, không đúng tính năng hoặc nghiêm trọng hơn, làm tê liệt hoặc hư hỏng.

Năm 2012, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 9:2012/BKHCN về tương thích điện từ đối với các sản phẩm điện tử, điện gia dụng như: Điều hòa, tủ lạnh, tủ đá, dụng cụ điện đun nước nóng tức thời, máy khoan cầm tay, bóng đèn ballat, máy hút bụi, máy giặt. Theo đó, tất cả các sản phẩm kể trên sau khi được sản xuất trong nước hoặc nhập từ nước ngoài về Việt Nam đều phải được lấy mẫu thử nghiệm, đánh giá chứng nhận xem có phù hợp với quy chuẩn về tương thích điện từ hay không. Nếu phù hợp với các yêu cầu kỹ thuật quy định trong quy chuẩn QCVN 9:2012/BKHCN thì thiết bị điện và điện tử đó sẽ được gắn dấu hợp quy CR, được đưa ra lưu thông trên thị trường. Ngược lại, nếu các thiết bị điện và điện tử này có giới hạn phát xạ nhiễu điện từ vượt ngưỡng cho phép ảnh hưởng đến các thiết bị khác thì sẽ không được đưa ra lưu thông trên thị trường.

Áp dụng quy chuẩn rất cần thiết cho cộng đồng

Chị Kim Anh, ở Dịch Vọng Hậu, Cầu Giấy chia sẻ: “Lâu nay, cứ có nhu cầu là mua. Nay biết về vấn đề này tôi cũng khá băn khoăn. Máy đo huyết áp là thứ không thể thiếu trong gia đình có người cao tuổi nên tôi cũng lo nhiễu điện từ sẽ ảnh hưởng đến sự chính xác của máy”.

Anh Nguyễn Mạnh Tuấn, quản lý kỹ thuật của một trung tâm mua sắm lớn trên phố Tràng Tiền, Hà Nội cũng chia sẻ: “Các thang cuốn, cửa tự động chỗ tôi cũng hay gặp những trục trặc trong giám sát, chuyển động. Tới đây, tôi sẽ trình lãnh đạo quan tâm đến các mặt hàng đạt tiêu chuẩn, tránh tình trạng trên”.

Thị trường điện máy tại Việt Nam đang rất phát triển với các mặt hàng sản xuất trong nước và nhiều sản phẩm nhập từ nước ngoài về. Để đảm bảo cho những sản phẩm điện tử không làm nhiễu điện từ đến thiết bị điện tử khác, thì việc áp dụng quy chuẩn QCVN 9:2012/BKHCN về tương thích điện từ là rất cần thiết. Theo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, để hướng dẫn chứng nhận phù hợp QCVN 9:2012/BKHCN đối với các thiết bị điện-điện tử và các mục đích tương tự, ngày 15/10/2014, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đã ban hành Quyết định số 1983/QĐ-TĐC và các tổ chức chứng nhận được chỉ định phải thực hiện theo quyết định này. Thời hạn hiệu lực áp dụng được quy định cụ thể như sau:

Từ 1/6/2015 tới đây, các thiết bị điện tử gồm: Dụng cụ điện đun nước nóng tức thời, máy khoan cầm tay hoạt động bằng động cơ điện sẽ được áp dụng và từ ngày 1/01/2016 các thiết bị điện tử: Bóng đèn có balat lắp liền, máy hút bụi, máy giặt, tủ lạnh, tủ đá, điều hòa không khí sẽ chính thức áp dụng theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2012/BKHCN về tương thích điện từ trường trên phạm vi toàn quốc.

Hiện nay, nhiều tổ chức thử nghiệm, tổ chức chứng nhận cũng đã sẵn sàng để phục vụ cho việc thử nghiệm, chứng nhận. Nhiều trung tâm điện máy cũng đã nắm rõ được quy định này để nhập những sản phẩm phù hợp với quy định về tương thích điện từ.